رضا منصورنیا

Corporate Social Responsibility به اختصار CSR یا همان مسؤولیت اجتماعی شرکت ها روایت جدیدی است که این روزها در حوزه تجارت در پهنه گیتی معنای ارزشمندی را در دل خود جای داده ، روایتی است که به نگاه مسؤولانه تجار و شرکتهای تولیدی یا ارایه دهنده خدمات نسبت به جامعه اطراف آنها حکایت دارد.
بی شک هر بنگاه اقتصادی حاصل جرقه ذهن یک فرد یا گروه در مسیر حل مشکل جامعه به منظور دسترسی آنها به کالا یا خدماتی خاص است که با اقبال مخاطبان خود روبرو شده و منافع سرشاری را به حساب سرمایه گذار وارد می کند .
وانگهی ، یک حلقه مفقوده بسیار مهم داریم و آن بخشی از جامعه است که بنام طبقه کم برخوردار شناخته شده و معمولا از دسترسی به امکانات سایر اقشار جامعه بدلایل عدم توزیع عادلانه ثروت جامانده است. آنها خانواده هایی هستند که عمدتاً شامل سرپرست خانوار ذکور نبوده یا در صورت حیات از توانایی لازم برای درآمد مناسب جهت تامین خانواده شان بازمانده است که به خانواده آنها نام بدسرپرست را می توان اطلاق کرد . در عین حالی که در سوی دیگر می توان بطن جامعه را بعنوان مخاطبان اصلی برندهای کالا و خدمات شناخت ؛ صاحبان این دست کسب و کارها از قِبَل ثروتی از محل سودهای مشخص به مجموعه درآمدهای خود افزوده اند ، بلحاظ عُرفی موظفند تا بخشی از قشر نیازمند یا ناتوان را در دسترسی به امکانات حداقلی اجتماعی و اقتصادی یاری کنند و اینجاست که مقوله ی مسؤولیت اجتماعی هویت می یابد.
این بدان معناست که شکل گیری و تحقق توسعه به معنای واقعی درگرو توجه بخش برخوردار به سایر ذی نفعان نیمه برخوردار یا کم برخوردار شهر و کشور خودش است و این یک وظیفه گاه ملی یا فراملی است که برای بهبود وضع نوع بشر ورود کرده و در کنار روند تجارت خود ، بازوی کمکی برای جامعه باشد .
از همین رو سازمان ملل متحد پیمانی غیر الزام آور را برای تشویق مشاغل در سراسر جهان به اتخاذ سیاست های پایدار و دارای مسئولیت اجتماعی و گزارش دادن در مورد اجرای آنها تعریف کرده که تحت نام United Nations Global Compact شناخته می شود.
قرارداد جهانی سازمان ملل متحد یک چارچوب مبتنی بر اصول برای مشاغل است که ده اصل را در زمینه های حقوق بشر ، کار ، محیط زیست و مبارزه با فساد بیان می کند . بر اساس قرارداد جهانی ، شرکت ها با آژانس های سازمان ملل ، گروه های کارگری و جامعه مدنی در اجرای این برنامه مشارکت دارند و حتی شهرها هم می توانند از طریق برنامه شهرها به پیمان جهانی بپیوندند.
پیمان جهانی سازمان ملل متحد بزرگترین طرح پایداری شرکتی جهان( معروف به مسئولیت اجتماعی شرکتی) با 13000 مشارکت کننده بخش خصوصی و سایر ذینفعان در بیش از 170 کشور جهان است که دو هدف " اجرای ده فرمان در فعالیت های تجاری در سراسر جهان" و "سرعت بخشی به اقدامات مرتبط" را در حمایت از اهداف گسترده تر سازمان ملل ، همچون اهداف توسعه هزاره (هزاره) و اهداف توسعه پایدار (اهداف توسعه پایدار) در دستور کار دارد.
اما می توان گفت ده فرمانی که پیشتر به آن اشاره کردیم و مهمترین رویکرد مسؤولیت های اجتماعی شرکتی برابر تعریف سازمان ملل شامل می شود به قرار زیر است :
اصل اول: کسب و کارها باید از حمایت و احترام به حقوق بشر که در سطح بین المللی به رسمیت شناخته شده است، حمایت کنند؛
اصل دوم: اطمینان حاصل کنید که در موارد نقض حقوق بشر شراکت ندارند.
اصل سوم: کسب و کارها باید از ﺁزادی انجمن و به رسمیت شناختن مؤثر حق چانه زنی جمعی حمایت کنند؛
اصل چهارم: حذف هر نوع کار اجباری ؛
اصل پنجم: لغو مؤثر کار کودکان؛
اصل ششم: رفع تبعیض در مورد اشتغال ؛
اصل هفتم: کسب و کارها باید از یک رویکرد احتیاطی در برابر چالش های زیست محیطی حمایت کنند؛
اصل هشتم: انجام ابتکارهایی برای ارتقای مسئولیت های زیست محیطی بیشتر؛
اصل نهم: تشویق توسعه و انتشار فن ﺁوری های سازگار با محیط زیست ؛
و
اصل دهم: کسب و کارها باید با فساد در تمامی اشکال ﺁن از جمله اخاذی و رشوه خواری مبارزه کنند.

اگرچه شاید در ایران و حتی بسیاری از کشورهای توسعه یافته هم با مبانی این اصول فاصله ها استوار است اما سعی در رسیدن به صلح و احترام به اصل برابری مهمترین عاملی است که در صورت تحقق آن می توان ، زمین را محلی بهتر برای زیست کردن یافت .